تحقیق قطع عضو از ميان فوت :درمان پروتزي,قطع عضو از ميان فوت :درمان پروتزي ,بيومكانيك ها,عملكرد پاي نرمال ,طراحي و ارزيابي پروتزي ,قطع عضو انگشتان
قطع عضو از ميان فوت :درمان پروتزي
مقدمه :
درمان موفقيت آميز پروتزي قطع عضوهاي بخشي از فوت مستلزم فهم عملكرد طبيعي فوت و توالي بيومكانيكي هر نوع قطع عضو مي باشد . بسته به سطح ميزان قطع عضو دامنه ي مشكلات بيومكانيكي از ضعيف تا شديد مي باشد . دامنه ي راه حل هاي پروتزي موجود مثل زنجيره اي است از پر كننده هاي ساده انگشت تا طرح هاي خيلي پيچيده اي كه مورد علاقه ي افراد با قطع عضو چوپارت است مي باشد . باداشتن چنين دانشي ، ؟؟؟ مي تواند تصميم مناسبي بگيرد در مورد مواد و طرح هاي پروتزي كه براي هر شخصي استفاده مي شود .
بيومكانيك ها
عملكرد پاي نرمال
پاي نرمال يك ساختار بيش از حد پيچيده اي است ، عملكرد جزئي و ظريف آن هنوز تا حدي درك شده است . اين بحث به توجه مختصري به ساختار تحمل وزن و عملكرد مفاصل پا طي راه رفتن طبيعي محدود مي شود اطلاعات بيشتر را در مورد اين وديگر مكانيسم هاي ‘ پا – مچ ‘ را مي توان با مراجعه به منابع مربوطه بدست آوريد .
فوت راهي است كه از طريق آن نيروهاي عكس العمل زمين كه طي فعاليت هاي فيزيكي ايجاد شده به ساختار بدن منتقل مي شود طي راه رفتن طبيعي ، اين نيروها به سمت پاشنه جهت دهي مي شوند ( بافتهاي چربي كه به صورت ايده آلي براي جذب نيروهاي با حد بالا كه درتماس و طي لودگذاري اندام ايجاد مي شود اختصاص يافته.) زماني كه پا صاف است و تا زماني كه پاشنه زمين را ترك مي كند ، push- off شروع مي شود ، نيروهاي حمايت كننده بين پاشنه و ناحيه جلويي پا تقسيم مي شوند و نماي خارجي قسمت مياني پا يك سهم كوچكي را دارد . اين شيوه ي انتقال مواد معمولا به ساختار قوس پا نسبت داده مي شود . اگر چه امروز به روشني دريافته اند كه كارآيي آن عملكرد يك تعدادي از مكانيسم هاي عصبي – عضلاني است . زماني كه پاشنه زمين را ترك مي كند نيروي افزوده عكس العمل زمين (G.R.F) با Push – off ، از طريق نواحي سر متا تا تارسها و بندهاي انگشتان منتقل ميشود . هنگامي كه وزن بدن به اندام سمت مقابل منتقل مي شود اين لودها كاهش مي يابند و روي سطح پلانتار شست محدود مي شوند.
عملكرد مفاصل فوت ، موضوع بررسي هاي بي شماري بوده است . توانايي فوت براي تغيير شكل ؟؟؟؟؟در انطباق ، با شيب سطح راه رفتن از اهميت قابل توجهي برخوردار است . يك نقش خيلي ظريف اما با همان ميزان اهميت ، جذب چرخش طولي اندامهاي تحتاني است كه با هر گام اتفاق مي افتد .
( شكل 1. چرخش طولي و حركات مفاصل ساب تالار طي راه رفتن نرمال )
چرخش داخلي تي مار طي فاز نوسان شروع مي شود و بعد از تماس پاشنه با زمين تا زماني كه پا روي زمين بصروت صاف است ادامه مي يابد .طي اين فاز ، فوت حول محور مفصل ساب تالار pronaton مي رود هر حالي كه پوزيشن toe- out نرمال پا را حفظ مي كند بالا رفتن لبه ي خارجي پا كه يك توالي pronation خلف پا است با supination قسمت جلوي پا مقابله ميشود و از اين طريق اطمينان مي دهد كه تماس زمين از طريق همه ي جلوي پا بدست مي آيد . بعد از اينكه فوت روي زمين صاف شد ، تي بيا سمت خارج مي چرخد و پاي جذي اين حركت ، فوت حول محور مفصل ساب تالار supination را انجام مي دهد بنابراين از slippage كه ميان فوت و زمين اتفاق مي افتد جلوگيري مي كند بالا رفتن لبه داخلي فوت با pronation قسمت جلوي پا مقابله ميشود . بعد از اينكه پاشنه زمين را ترك مي كند فوت به pronation مي رود در حالي كه نواحي ساپورت را به سمت داخل روي سر اولين متاتارس و زماني كه فوت تماس خود را با زمين از دست مي دهد به شست منتقل مي كند .
طي فاز آغازين سود گذاري ، مفصل مير تارال in consert مفصل ساب تالار عمل مي كند . و بعد از آن زماني كه مفصل ساب تالار به supination مي رود مفصل مير تارسال قفل مي شود و قوس طولي پا را سخت مي كند براي آماده سازي آن جهت گشتاور افزوده ي Dorsiflex كه بعد از اينكه فوت زمين را ترك كرد در معرض آن قرار مي گيرد .
نقص عملكرد بعد از قطع عضو
هر چه سطح قطع عضوپروگزيمال باشد نقص عملكرد طبيعي پا بعد از قطع عضو نيز بطور پيشرونده اي شديد تر است . ميزان نقص در ارتباط با سه جنبه ي اصلي عملكرد پا خلاصه مي شود : ظرفيت تحمل لود ، ثبات و علمكرد دايناميك .
هر نوع قطع بخشي از فوت نواحي تحمل كننده ي سود قسمت جلويي پا را كاهش مي دهد و هر قطع عضوي پروگزيمال به سر متاتارسها بطور كامل اين بخش هاي تحمل كننده ي لود را حذف مي كند .
(بطور كنايه آميزي – امنيت نيروي عكس العمل زمين قسمت جلويي پا براي افزايش قطع بخشي از فوت نشان داده شده است بخاطر بازوي اهرمي كاهش يافته ي قسمت جلويي پا هنگامي كه بيمار تلاش ميكند كه به شيوه اي طبيعي راه برود .) بطور مشابهي هر قطع عضوي پروگزيمال به سرمتاتارسهاي سهمي كه اين ساختارها براي اثبات داخل ي- خارجي پا ايجاد مي كنند را رفع مي كند . شكل طبيعي قوس طولي پا باعث يك فوت باقي مانده supination آشكار قسمت جلويي پا مي شود كه اگر درمان نشود بطور اجتناب ناپذيري باعث pronation جبراني قسمت خلف پا مي شود .
هنگامي كه سطح قطع عضو به پروگزيمال تر مي رود ، خم شدن فعال اولين مفصل متاتارسوفالنژيال در انتهاي push off حذف شده است ، به نقض توانايي عملكرد پا و هم مفصل ساب تالار حفظ مي شود اگر چه عملكرد مفصل ميرتارسال با قطع عضو تارسومتاتارسال و قطع از ميان استخوانهاي تارس از بين مي رود .
طراحي و ارزيابي پروتزي
وسيله هايي كه در درمان قطع عضوهاي بخشي از فوت استفاده مي شوند را هم ارتز وهم پروتز مي نامند. بيشتر اوقات واژه ي پروتز بكار ميرود. بيشتر اين طرح ها اصولي كه در ارتزهاي فوت يا ارتزهاي (fo) مچ پا – فوت ( AFO) استفاده مي شود مثل آنچه در پروتزهاي اندام تحتاني استفاده مي شود رادر بر مي گيرند.
اصلاحات كفش جهت افزايش عملكرد براي اين سطوح از دست رفته انجام مي شود . و دانشي درارتباط با اصول pedorthic مهم است .
در همه ي سطوح قطع عضوها ارزيابي تعدادي از فاكتورها بايد برتجويز اولويت داده شود . كنترل آمپوته از مفاصل باقي مانده پا و مچ بايد ارزيابي شود . وجود عدم تعادل عضلاني و بي ثباتي مفصل يا دخورميتي ، ثابت يا قابل اصلاح بايد مورد توجه قرارگيرد. و فوت براي وجود كالوسيستي تا ساير آسيب هاي فوت بايد بررسي شود . اميد ؟؟؟ آمپوته با توجه به سطح فعاليت و زيبايي ظاهري پروتز از اهميت زيادي برخوردار است و به تاثير پروسه ي تجويز كمك خواهد كرد چون سطح بالاتر عملكرد با كاهش زيبايي ظاهري بدست مي آيد .
روش هاي جبران براي يك از هر سطوح خيلي معمول قطع عضو درتفضيل بيان مي شود اما يك مسئله بيومكانيكي بايد اينجا ذكر شود . هنگامي كه جراحي محدود به انگشتان است ، لود گذاري قسمت جلويي پا كه بعد از heed – off خيلي قابل توجه است به راحتي مستقيما سرمتاتارسها و هر يك از انگشتان باقي مانده منتقل مي شود . هنگامي كه جراحي مستلزم برداشتن سر متاتارسها است اين نيروها با بافت پلانتار باقي مانده متعادل مي شود اين عمل يك گشتاور خارجي ايجاد مي كند كه اگر مقاومت نشود باعث مي شود كه پروتز نسبت به اندام باقي مانده درجهت D.flexion بچرخد ( شكل 2 .آمپوتاسيون انگشتان :A : نيروي عكس العمل زمين مستقيما روي سرمتاتارسها منتقل مي شود . B: قطع عضو پروگزيمال به سر متاتارسها : نيروي عكس العمل زمين باعث گستامد D.flexion مي شود ) درمان اين نياز خاص يكي از مهم ترين موضوعات است كه بايد در انتخاب ، ساخت وضعيت پروتزها براي اين سطوح خيلي پروگزيمال قطع عضو مورد توجه قرار گيرد.
قطع عضو انگشتان
نقص عملكردي در ارتباط با قطع يك يا بيش از يك انگشت عمدتا كاهش در نواحي تحمل كننده ي لود در قسمت جلويي پا مي باشد كه باعث فشار بيشتر روي سرمتارتارسها مي شود و با برداشتن انگشتان خيلي آشكار مي شود . اين نشانه ها اگر شست بردشاته شود بيشتر آشكار مي شود هنگامي كه عملكرد پا با نبود خم شدن ؟؟؟ اولين مفصل متاروسوفانژيال بخطر مي افتد كه بطور طبيعي در انتهاي Push – off اتفاق مي افتد .
براي راه رفتن نرمال نبود انگشتان بزرگي ايجاد نمي كند اما نبود انگشت بزرگ دويدن و شركت درمسابقات ورزشي را بخاطر از دست دادن push – off فعال خيلي مشكل مي كند .
مسئله ي زيبايي نياز دارد كه مورد توجه قرار گيرد. اغلب پروتزها براي قطع عضوه……………