ارتکاب, قتل, عمد
سحرگاه طلوع زندگی انسان در این کره خاکی با فرود آمدن سنگی توسط قابیل بر قرق هابیل به رنگ خون آغشته گردید. از آن زمان تاکنون همگام با ادامه روند قتل انسانها بدست همنوعانشان و توام با پیدایش تغییرات عمده در شیوه زندگی انسانها روشهای ارتکاب قتل نیز متحول گردیده است. تنها آلت قتاله ای که در عصر حجر در اختیار انسان قرار داشت سنگ و چوپ و قدرت بدنی بود اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی انواع و اقسام آلات قتاله در دسترس انسانها قرار گرفته است.
انواع مسموم، سلاحهای سرد و گردم، برق، تشعشعات و غیره و روشهای خدعه آمیز دیگر در زمره شیوه های مرگ آفرین محسوب می شوند که روز به روز نیز بر پیچیدگی آنها افزوده می گردد و شناسایی و کشف روشهای مذکور نیز سخت تر می شود با نگرشی کلی بر قتل های عمد واقع شده در سالهای اخیر در کشورمان می توان روشهای متنعی را در ارتکاب آنها مشاهده نمود که بحث و بررسی درباره تمامی آنها در این تحقیق مختصر نمی گنجد. با این حال شایع ترین روشهای موجود در ارتکاب قتل در ذیل مورد بررسی قرار گرفته است.
1- سلاح: استفاده از سلاح برای ارتکاب قتل از قدیم الایام مرسوم بوده است. شاید بتوان ادعا نمود که وجود سلاح در دست فرد می تواند موجب برتری و تفوق وی بر قربانی، حصول سریع به مقصود، از بین بردن مقاومت قربانی، کاهش خطر ارتکاب جرم، سهولت در فرار از مهلکه، و افزایش احتمال موفقیت گردد. بنابراین سلاح وسیله ای است که می تواند معادله قدرت را میان بزهکار و بزه دیده، به نفع دارنده آن برهم بزند. سلاح مورد استفاده در ارتکاب جرم را می توان به دو دسته مهم گرم و سرد تقسیم و میزان کاربرد آنها را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داد.
1-1- سلاح گرم: سلاحهای گرم را می توان به لوله کوتاه و لوله بلند تقسیم نمود که نوع اخیر نیز به نوبه خود به دو دسته جنگی و شکاری قابل تقسیم است. قتل های واقعه با سلاح گرم از نظر امنیتی و اجتماعی حساسیت برانگیز می باشد و معمولاً بیشتر از سایر روشها توجه مردم و مسئولین را بسوی خود جلب می نماید. استفاده قاتل از سلاح گرم برای ارتکاب قتل به شرایط فرهنگی، اجتماعی و محلی و میزان دسترسی او به سلاح بستگی دارد. مثلاً در استان سیستان و بلوچستان، بواسطه هم مرز بودن آن منطقه با پاکستان و افغانستان که دارای شرایط خاص می باشند و قرار داشتن در مسیر اشرار و قاچاقچیان مسلح، دسترسی مردم به سلاح و استفاده از این روش بیشتر از سایر مناطق کشورمان می باشد. از سوی دیگر استفاده از سلاح گرم لوله بلند در قتل های عمد را شاید بتوان با عدم تمایلبزهکار به مواجه شدن با قربانی اش توجیه نمود.
برابر آمارهای موجود از مجموع 1360 فقره قتل واقعه در سال 1376 در کشورمان تعداد 348 فقره و از 1662 فقره قتل واقعه در سال 1377 تعداد 426 فقره به وسیله سلاح گرم بوده است. « اداره کل آمارهای قضایی ایالات متحده» نیز اعلام داشته است که در سال 1993 تعداد 13981 فقره و در سال 1997 تعداد 9796 فقره از قتل ها به وسیله سلاح های لوله کوتاه و در همان سالها به ترتیب تعداد 394 و 2601 فقره به وسیله سلاحهای لوله بلند به وقوع پیوسته است.
1-2- سلاح سرد: معمولاً به هر جسمی غیراز سلاح گرم که قدرت کشتن انسان را داشته باشد سلاح سرد اطلاق می شود. اجسام برنده و نوک تیز مانند کارد، چاقو، دشنه، قمه، تبر و اشیاء سخت مانند دیلم، بیل و کلنگ، باتوم، لوله و غیره در زمره سلاحهای سرد قرار دارند. به علاوه چیزهای دیگری به غیر از اجسام را نیز می توان در این گروه تصور نمود. مثلاً ضربه دست یک قهرمان کاراته یا بوکس که در صورت اصابت به نقاط حساس بدن می تواند همان خاصیت کشندگی را داشته باشد. آمار منتشره در آمریکا نشان می دهد که در سال 1993 تعداد 3140 و در سال 1997 تعداد 2355 فقره از قتلها بوسیله چاقو به وقوع پیوسته و در سال 1993 تعداد 1208 فقره و در سال 1997 تعداد 822 فقره به وسیله اجسام سخت روی داده است.
در کشورمان در سال 1376 تعداد 431 فقره و در سال 1377 تعداد 536 فقره از قتل ها بوسیله سلاح سرد به وقوع پیوسته است.
مطالعات انجام شده پیرامون تعداد 60 مورد از پرونده های قتل ناشی از نزاع موجود در پزشکی قانونی که مربوط به نیمه اول سال 1374 و سه ماهه اول سال 1375 بوده اند نشان م یدهد که شایعترین شیوه قتل که در 54% از موارد به چشم می خورد استفاده از ضربه نافذ چاقو یا خنجر در جریان نزاع بوده است. محل وارد شدن این ضربه هاه در 47% از موارد قفسه صدری و گردن و در 7% شکم می باشد.
استفاده از ضربات کند غیرنافذ در یک سوم مقتولین (32%) مصداق داشته که البته در نیمی از آنها یعنی 16% این ضربه توسط اعضای بدن نظیر مشت و لگد یا کله وارد شده و در نیم دیگر (16%) ضربه غیرنافذ با استفاده از ابزار و اجسام خارجی در دسترس نظیر سنگ و چوب وارد شده بود. محل وارد شدن ضربه غیرنافذ در 20% مقتولین جمجمه بوده و عمدتاً باعث خونریزی داخل جمجمه شده است و در 12% باقیمانده این ضربات به ناحیه شکم یا سینه مقتول وارد شده بود.
آمارهای موجود حاکیست که تعداد 305 مورد از قتل های واقعه در سال 1377 در اثر وارد آمدن ضرباتی به وسیله اشیایی مانند سنگ و چوب و غیره بر مقتولین رخ داده است . (ناجی و توفیقی، 1377)