هزينه, يابي, كيفيت,
هزينه يابي كيفيت
امروزه قيمت و كيفيت از مهمترين مزيتهاي رقابتي در صنايع به شمار ميآيند. از اين رو بررسي رابطه بين اين دو مزيت رقابتي در سالهاي اخير به ويژه در صنايع پيشرو و كشورهاي صنعتي بسيار مورد بحث بوده است. اين كه بدي كيفيت چه تاثيري بر قيمت محصولات و متعاقباً درآمد شركت خواهد داشت و نيز براي رسيدن به كيفيت مطلوب بايد چقدرهزينه كنيم، بحث هزينهيابي كيفيت را جايگاهي ويژه بخشيده است.
هزينهيابي كيفيت از مباحث جديد مديريتي است كه ميتواند وضعيت و عملكرد شركت را از ابعاد مختلف مانند حسابداري بهاي تمام شده (حسابداري صنعتي)، كنترل كيفيت، تعميرات و نگهداري، زنجيره تامين، مديريت توليد، انبارها، ايمني و بهداشت، آموزش و بهسازي و موارد ديگر نشان دهد و با تهيه ترازنامه كيفيت در شركت و مقايسه روند هزينههاي كيفيت ميتوان هزينه كيفيت در شركت را كنترل و بهبود بخشيد.
تاكيد و كار بر روي مفاهيم هزينهيابي كيفيت در طول زمان، نكات مهم و ارزشمندي را مشخص كرده است كه از اهميت بالايي برخوردارند. برخي از اين نكات عبارتند از:
هزينههاي كيفيت در گزارشهاي حسابداري به طور كامل ثبت نميشوند و اغلب هزينههاي واقعي كيفيت بسيار بيشتر از موارد گزارش شده هستند.
هزينههاي كيفيت نبايد تنها در مورد فعاليتهاي عملياتي و توليدي درنظر گرفته شوند بلكه فعاليتهاي خدماتي و پشتيباني نيز تاثير عمدهاي در افزايش يا كاهش هزينههاي كيفيت دارند، بنابراين بايد هزينههاي مربوط نيز در هزينههاي كيفيت مورد سنجش و ارزيابي قرار گيرند.
كاهش هزينههاي كيفيت در چارچوب برنامههاي استراتژيك سازمانها قرار دارد.
1- هزينههاي كيفيت كدامند؟
سه ديدگاه اصلي در مورد تعريف هزينههاي كيفيت وجود دارد كه عبارتند از:
هزينههاي رسيدن به كيفيت مطلوب از طريق طراحي و سازماندهي
هزينههاي عملياتي واحد كنترل كيفيت (تجهيزات، حقوق و دستمزد و…)
هزينههايي كه از كيفيت پايين و نامطلوب محصول ناشي ميشود (شامل ضايعات، افت قيمت محصول و…).
در اين پژوهش، هزينه كيفيت برابر با مجموع هزينههاي سه گروه پيشگفته در نظر گرفته شده و تلاش بر اين است سيستم هزينهاي جامعي طراحي شود كه تمامي ديدگاههاي هزينهاي يادشده را در برگيرد.
گام برداشتن در جهت بهبود كيفيت، به تعريف پروژههاي بهبود كيفي و همزمان با آن توسعه سيستم حسابداري نياز دارد؛ به طوري كه بتوان اطلاعات مورد نياز به منظور بررسي عملكرد پروژههاي بهبود كيفيت را به دست آورد. بنابراين يك گام اساسي در كاهش هزينهها، اصلاح و توسعه سيستم حسابداري است؛ به گونه اي كه بتوان هزينههاي كيفيت را محاسبه كرد و ضمن ارائه گزارشهاي مناسب، به اندازهگيري اثربخشي فعاليتها و پروژههاي كاهش هزينه پرداخت و راهكارهاي عملي براي كنترل و بهبود هزينههاي كيفيت و به تبع آن، عمليات تضمين و كنترل كيفيت ارائه كرد.
به منظور اصلاح و توسعه سيستم حسابداري بايد هزينههاي كيفيت را طبقهبندي كرد و به هر يك از گروههاي هزينهاي، كد هزينه تخصيــص داد.
به منظور اندازهگيري هزينههاي كيفيت لازم است ابتدا اجزاي هزينههاي كيفيت شناسايي و طبقهبندي شده، سپس كليه هزينههاي مرتبط با كيفيت بر اساس آمار دادههاي هزينهاي موجود يا طرح مدون جمعآوري اطلاعات، مشخص و در قالب طبقهبندي شده دسته بندي شوند. تنها در اين صورت است كه ميتوان راهكارهاي مناسبي براي حذف هزينههاي عمده كيفيت ارائه و اجرا كرد.
2- طبقهبندي
كارشناسان، هزينههاي كيفيت را در چهار گروه اصلي قرار ميدهند. اين گروهبندي در مقايسه با ساير گروهبنديهاي رايج، از پذيرش و مقبوليت بيشتري برخوردار است. اين چهارگروه عبارتند از:
الف – هزينههاي شكست دروني (درون سازماني)
ب – هزينههاي شكست بروني
ج – هزينههاي ارزيابي كيفيت
د – هزينههاي طرح ريزي، پشتيباني و پيگيري كيفيت
هر يك از اين گروههاي اصلي نيز زير مجموعههايي دارند.