منطقه, كهك
«منطقه كهك»
جغرافيا و ريخت شناسي :
منطقة كهك در جنوب شهرستان قم ، بين طول هاي شرقي /30 ، o50 و /00 ،o51 و عرض هاي شمالي /00 ، o 34 و /30 ، o 34 قرار دارد . منطقة مورد مطالعه به دليل نزديكي به شهرهاي برگ وجود برخي معادن مهم ،زيارتگاههاي مهم و شرايط اقليمي مناسب داراي مراكز جمعيتي زياد به صورت روستاهاي كوچك تا برگ مي باشد . روستاي كهك با حدود 750 خانوار بزرگ ترين اجتماع انساني منطقه است .
مرتفع ترين نقطة اين منطقه قلة كوه و ليجا با بلنداي 3330 متر است و پست ترين نقطة آن در بستر رودخانة قهرود با ارتفاع 1110 متر ( از سطح دريا ) قرار دارد.
قم رود تنها رودخانه اي است كه بهص ورت دائمي از كوههاي لرستان و گلپايگان سرچشمه مي گيرد و پس از گذشتن از يغة غربي ورقة كهك و شرقم به درياچة نمك مي ريزد . سد 15 خرداد در جنوب روستاي دودهك بر روي اين رودخانه احداث گرديده است . آب و هوا در بخش هاي هموار و پست شماي يغه بياباني است . اين اراضي بين كوهستان و بيابان واقع شده و داراي تابستان هاي گرم و خشك و زمستان هاي كم و بيش سرد هستند .
گرم ترين ماههاي سال با ميانگين 31+ و سردترين ماههاي سال در دي ماهب ا ميانگين 5+ درجه سانتي گراد است . ميانگين بارش ساليانه مناطق پست شمالي 140 ميليمتر مي باشد . در بخش هاي ناهموار و بنلد جنوبي ، اب و هواي معتدل كوهستاني با زمستان هاي سرد و و تابستان هاي نسبتا گرم حكمفرماست ، ميانگين ساليانه دما در مناطق جنوبي حداقل 5- و حداكثر 25+ درجه سانتي گراد است و ميانگين بارش ساليانه 250 ميليمتري مي باشد .
چينه شناسي منطقه :
و منطقة كهك بخش كوچكي از پهنة ايران مركي است و در زير پهنة آتشفشاني اروميه – دختر قرار دارد . واحدهاي سنگي منطقه شالم رديفي از سنگهاي پرمين تاتر شيري همراهب ا رسوبات كوارتزي و سنگهي آذرين بيروني و دروني وابستهب ه زمان ترشيري است واحدهاي سنگي منطقه از قديم به جديد به شرح زير مي باشد :
1- پرمين
كهن ترين سنگهاي منطقه متعلق به پرمين است كه تنها در گوشة جنوب باختري گسترش محدودي دارد و همدلي آن با سنگهاي جوان تر به صورت گسله است . اين واحد شامل سنگ آهك دولوميتي و سنگ آهك بلورين ضخيم رويه تا توده اي به رگ خاكستري روشن بوده و بسيار كم فسيل است و زمان اين فسيل ها را به پرمين نسبت داده اند . اين واحد را مي توان معادل سازند جمال دانست .
2- ترياس :
در جنوب روستانينه بر روي سنگهاي كربناته پرمين ، بروتردي از دولوميتهاي بلورين ديده مي شود كه به صورت ضخيم لايه و با رنگ خاكستري روشن مشخص مي باشد همري اين واحد با سنگهاي جوان تر اساسا گسل است اين واحد بسيار كم فسيل است . و بر اساس موقعيت چينه اي و رخساره اي مي توان انرا همانند بخشي از سازند نشريه مربوط به زمان ترياس دانست .
3- ژمواسيك:
اين واحد شامل شيل هاي ماسه اي و يا سيلتي همراهب ا ميان لايه هيا ماسه سنگي به رنگ سبز تيره يا خاكستري تيره و به صورت گسترده اي در اطراف روستاي نينه و شمال خاوري روستاي را ونج بروترد دارد . در جنوب روستيا نينه مرز پاييني واحد شيلي با دولوميت هاي ترياس گسله است تا آن جا كه در اين محل حتي رسوبات قاعده اي ژورايسك در اين محل بروترد ندارد . مرز بالايي ان با يك ناپيوستگي زاويه دار در زير ته نشست هاي كرتاسة زيرين قرار دارد . و از نظر موقعيت چينه اي و رخسارة سنگي اين واحد را مي توان هم ارز سازند شمشك دانست .
نتايج بازديد صحرايي :
كوه سپاه ، واحد gr ( گرانيت – گرانوديوريت ):
اين واحد از توده هاي پنجه ژرف با تركيب اسيدي تشكيل مي شود كه در دو محل : يكي جنوب روستيا دو دهك و ديگري در باختر مزرعه وسن بروترد دارد . بروترد سطحي توده نيمه ژرف دو دهك بيش از 30 كيلومتر مربع است و جايگيري آن در بين واحدهاي سنگي به شكل استوك مي باشد . بافت سنگها در بخش مركزي ستوده از نوع گرانولار همراه با بافت گرافيك و در حاشيه آن از نوع پورفيريتيك است .
كاني هاي اصلي سنگي از نوع فلدسپات آلكان ، پلاژيوكلاز ( آلبيت – اليگوكلاز) و كوارتز و كاني هاي فرعي شامل آمفيبول ، كلينوپيروكسن ، اسفن ، آپاتيت ، زيركن و كاني هاي تيره مي باشد ، بر پايه سنگهاي ميكروسكوپي نام سنگ هاي توده در حد موترو گرانيت تاسينوگرانيت تعيين شده و طبق نمودار ميدل موست تركيب شيميايي ان ها در حد گرانيت تا گرانوديوريت مي باشد . از نظر شيميايي اكثر سنگهاي اين توده ويژگي سري كالكو الكان را دارند . توده نيمه ژرف دو دهك به وضوح واحد غربي رسوبي- آتشفشاني ائوسن مياني را قطع كرد دگرگون نموده است و بخش جنوبي ان توسط رسوبات كربناته ميوسن اغازي به صورت ناپيوسته پوشيده يم شود در محل سد پانزده خرداد ته نشستهاي سازند قم با يك افق تغريبي چند متري دارا