کنترل کیفیت

در ميان كشورهاي صنعتي جهان، آلمان با در اختيار داشتن بخش بزرگي از بازار بين المللي در صنايع گوناگون، نسبت به كنترل كيفيت كالا و دست آوردهاي صنعتي از پيشرفته ترين راهكارهاي علمي سود مي جويد. كنترل كيفيت در واحدهاي توليدي آلمان به گونه ايست كه اين كشور پس از دو جنگ جهاني، بحران هاي متعددي را پشت سر نهاده و به يك قدرت بزرگ صنعتي و اقتصادي تبديل شده است در اين گزارش ضمن مروري بر اقتصاد و ساختار صنعتي آلمان، با چگونگي كنترل كيفيت در اين كشور آشنا مي شويم.آلمان داراي تراكم جمعيت زياد و مقدار بسيار كمي منابع طبيعي است.پايه اصلي اقتصاد اين كشور كه مجبور است مواد اوليه توليدات خود را وارد كند، بر مبناي صادرات كالا گذاشته شده است. در اين كشور مواد غذايي، لوازم فني، چشم پزشكي، الكترونيك، عكاسي و نظاير آن در حد وسيعي با خدمات بعد از فروش و آموزش هاي لازم توليد و به جهان صادر مي شود.  رقابت جهاني در صادرات كالا و خدمات، لزوم نوآوري هايي را براي آلمان، در مقياس بزرگي الزامي كرده است. استفاده از روش ها و توليدات ساير كشورها در اين كشور با اعمال تغييرات لازم و بهبود و تكميل آن تا رسيدن به يك نتيجه نهايي مطلوب، بخش عمده اي از فعاليت ها را تشكيل مي دهد. علاوه بر آن، برخي از روش ها مانند روش «تيلور» با تطابق آن با ساختار فرهنگي و اقتصادي كشور به كار گرفته شده و در نتيجه روش كاري آلمان ها به تدريج از الگوي قديمي صنايع دستي و كارگاهي به صنايع مدرن تبديل شده است. بيست و پنج درصد صنايع آلمان داراي كاركنان بيشتر از 500 نفر است و اين كشور از سرمايه هاي خارجي در مقايس زيادي استفاده مي كند. صنايع متوسط، داراي كاركنان بين 10 تا 499 نفر هستند و بيش از 59 درصد از شاغلين را در استخدام دارند كه 50 درصد توليدات ملي را بر عهده دارند. 45 درصد از كارآموزان كل كشور در اين شركت ها آموزش ديده و بخش عمده اي از صادرات آلمان را بخود اختصاص داده اند. كارگاههاي صنعتي 12 درصد توليدات را به خود اختصاص داده اند و 16 درصد شاغلين را تشكيل مي دهند. آموزش 41 درصد كارآموزان در اين كارگاهها انجام مي گيرد. اين كارآموزان شامل متخصصين بسيار ماهر صنايع دستي و كارگاهي هستند كه بسياري از آنها مشاغل را از خانواده خود به ارث برده اند. در سالهاي اخير تغيير در ساختار مالكيت، نقش بزرگي را در بهبود سطح كيفيت صنايع آلمان به وجود آورده است. درصدي از حقوق كارگران براي خريد سهام شركت ها به يك حساب با بهره واريز مي شود. هم چنين براي كمك مالي و توسعه شركت از اين منبع مالي استفاده مي شود. با اتخاذ اين روش علاوه بر اين كه كمك شاياني به شركت ها مي شود، در مقايسه با شركت هاي آمريكايي، شركت هاي آلماني اكثر سرمايه شان را راساً تامين مي كنند. با اين روش، كارگران، هم در مالكيت و هم در سود و زيان شريك هستند و تعلق مالكيت در شركت خود عامل بسيار مهمي در ارتقاء سطح كيفت است.

مروري بر تاريخچه كنترل كيفيت در آلمان

نقش اصناف و پايه كنترل كيفيت
اصول كلي اصناف عبارت بود از:
تعيين كيفيت و مميزي ها
تضمين كيفيت در اقتصاد آلمان
فعاليت هاي DGQ در آلمان
آموزش در سطوح مختلف
حمايت از مصرف كنندگان
علامت مرغوبيت كالا

 قوانين كنترل كيفيت

اصول کنترل کيفيت جامع (دمينگ)
اصول مدیریت کنترل کیفیت در قوانین GMP
استانداردهای‌ کنترل کیفیت
سیاستها و روشهای کنترل کیفیت در سطح موسسات حسابرسی

یکی از استانداردهای حسابرسی، استاندارد کنترل کیفیت کار حسابرسی است که در بخش ۲۲ استانداردهای حسابرسی مطرح شده است. در این بخش، کار حسابرسی به معنای اشتغال حرفه‌ای درحرفه حسابرسی مطرح شده و محدود به کار اجرایی نیست.   
چنان که در مقدمه استانداردهای حسابرسی مصوب سال ۷۸ مطرح شده، این استانداردها مجموعه‌ای از اصول بنیادی و روشهای اساسی و رهنمودهایی است که برای اجرای کار حسابرسی تدوین می‌شود. در این رابطه همواره در اصول کلی حسابرسی ذکر شده که حسابرسی باید براساس استانداردهای مربوط انجام شود. بنابراین در‌بند<حدود‌رسیدگی> گزارش حسابرسی، همیشه برهمین نکته تاکید می‌شود که حسابرسی براساس استانداردهای حسابرسی انجام شده است. یکی از استانداردهای حسابرسی، استاندارد کنترل کیفیت کار حسابرسی است که در بخش ۲۲ استانداردهای حسابرسی مطرح شده است. در این بخش، کار حسابرسی به معنای اشتغال حرفه‌ای درحرفه حسابرسی مطرح شده و محدود به کار اجرایی نیست. در این رابطه سیاستها و روشهای کنترل کیفیت در دو سطح موسسات و در سطح هرکار حسابرسی مطرح شده است. بنابراین چنین برداشت می‌شود که طیف این استاندارد وسیع و گسترده است. مقاله حاضر برگرفته از سخنرانی زنده یاد مرحوم سیامک جوانبخت است که در همایش کنترل کیفیت در تاریخ پانزدهم اردیبهشت سال جاری در محل سازمان حسابرسی، بوسیله ایشان برای شرکت کنندگان ایراد شد.

مقدمه :
نگرش کیفیت دارای تاریخی به در ازای عمر انسان در روی زمین است. در مفهوم خیلی ساده و ابتدایی آن انسانهای نخستین غذاها ومیوه های سالم را از ناسالم جدا می کردند و از مصرف غذاها  یا میوه های ناسالم پرهیز می نمودند. به مفهومی دیگر هر فرد مدیر ومسئول کیفیت محصول انتخاب شده بود. بعدها که انسان در روستا سکونت می کند قسمتی از وظیفه رویکرد کیفیت بر عهده فروشندگان محلی و دوره گردها قرار می گیرد. که کالاها یا محصولات سالم را به دست مصرف کنندگان برسانند. با گسترش وشکل گیری کارگاههای ابتدایی و دستی در روستاها انتظار تکرار پذیری به کارهای صنعتگران محلی شکل می گیرد و با گسترش تجارت به فراتر از مرزهای روستا، مسئله بازرسی وکنترل صادرات شکل می گیرد. با پیدایش انقلاب صنعتی و فراگیر شدن صنعت استاندارد سازی کالاهای تولیدی  ومنطبق بودن کالاها مطابق با انتظارات مشتری اهمیت بیشتری می یابد. اما برای دستیابی به این مفهوم بیشتر بر بازرسی محصولات تولیدی در پایان خط تولید تاکید می شد چیزی که امروزه بعنوان بازرسی شناخته میشود نه فرآیند کیفیت. در سال 1924 والتر شوارت  از موسسه تلفن بل  یک نمودار آماری به منظور بهبود ویژگیهای محصول ارائه داد. بعداً در همان دهۀ داج و دو مینگ   که هر دو باز از موسسه بل بودند مفهوم نمونه گیریهای بازرسی 100 درصد را ارائه نمودند. در سال 1946 انجمن کنترل کیفیت در آمریکا شکل گرفت، این سازمان از طریق مقاله ها کنفرانس ها وکلاسهای آموزشی مفهوم کنترل کیفیت را برای همه محصولات و خدمات توسعه وبهبود داد. درسال 1950 ادوارد رمینگ   که مفهوم کنترل کیفیت آماری را از شوارت اقتباس کرده بوده مجموعه ای از سمینارها در مصنوعات روشهای آماری ومسئولیت کیفیت به مهندسین و مدیران ژاپنی ارائه نمود.

فهرست مطالب:

مقدمه
دیدگاهها و نظریات بنیانگزاران کیفیت
ادوارد دمینگ
اصول چهارده گانه دمینگ Deming s14Principales
تعریف کیفیت از دیدگاه دمینگ :
کلمات کلیدی در این تعریف:
تعیین کننده بودن مشتری Customer determinantior
تجربه واقعی   Actual experience
ضروریات  Requirements
علمکرد تکنیکی    Technically operational
ذهنی بودن   subjective
ژوزف جوران  
جدول فرآیند مدیریتی جوران:
تنوع پذیری چند هدف را دنبال می نماید.
مراحل بهبود کیفیت در عمل را می توان به شرح زیر خلاصه نمود:

والتر شوارت  
کوارو ایشیکاوا  
جینیچی تاگوچی  
 آرماند فیگن بام
مقدمه
بازرسی  وکنترل کیفیت
کنترل کیفیت  
کنترل کیفیت آماری  
کنترل فرآیند آماری  
کنترل کیفیت جامع  و مدیریت کیفیت جامع  
بر طبق نظر موسسه TQM آمریکا:
تفاوت TQM و TQC
عوامل اثر گذار بر استقرار مدیریت کیفیت جامع در موسسات
کیفیت و گروه
کیفیت و مدیریت
کیفیت سیستم وفرآیند
کیفیت و فرهنگ
دوایر کنترل کیفیت  
موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
ISO-9000
سری های ISO 9000
ایزو 9001
ایزو 9002
ایزو 9003
کدامیک از استاندارد های ایزو را برگزینیم.
بسط کارکردهای کیفی QFD
ترجمه خواسته های مشتری به خواسته های تولید در چهار مرحله صورت می پذیرد که عبارتند  از.
مزایای روش  QFD
سوالات ترجمه خواسته های مشتری عبارتند از :
مزایای QFD
برخی از مزیت ها و منافع اجرای QFD عبارتند از:
تکنیک های و ابزارهای کاربردی در کنترل کیفیت
مورد ذکر شده را گاهی به عنوان 7M نیز گفته می شود و علاوه بر 7 مورد ذکر شده عوامل :
دیاگرام پارتو  
مراحل  ترسیم نمودار پارتو
نمودار پراکندگی (نمودار نقطه ای)
مراحل ترسیم نمودار نقطه ای
همبستگی منفی : با افزایش متغیر مستقل x متغیر وابسته y کاهش پیدا می کند.
ممکن است همبستگی مثبت وجود داشته باشد.
ممکن است همبستگی منفی وجود داشته باشد.
رابطه دوگانه
عدم وجود همبستگی
نمودار درختی  
روش ترسیم نمودار درخت:
سیستمهای دیاگرام جریان/ درخت  
نمودار ماتریسی  
نمودار ماتریسی
میز کیفیت
دیاگرام ماتریسی T شکل
تجزیه وتحلیل ماتریس داده ها
تکنیک طوفان مغزی  
دیاگرام چرا
تکنیک نمودار جریان
 مراحل تکنیک نمودار جریان
نمودار جریان
دیاگرام وابستگی  
دیاگرام رابطه متقابل
نمودار برداری  
نمودار برنامه فرآیند تصمیم  
نمودار دسته بندی محصولات  
معمولاً دسته بندی بر مبنای یکی از معیارهای:
برگهای کنترل  
هیستوگرام ها  
مراحل تهیه هیستوگرام به شرح زیر است
هسیتو گرام مربوط به اندازه گیری قطر  90 میله فلزی

در ميان كشورهاي صنعتي جهان، آلمان با در اختيار داشتن بخش بزرگي از بازار بين المللي در صنايع گوناگون، نسبت به كنترل كيفيت كالا و دست آوردهاي صنعتي از پيشرفته ترين راهكارهاي علمي سود مي جويد. كنترل كيفيت در واحدهاي توليدي آلمان به گونه ايست كه اين كشور پس از دو جنگ جهاني، بحران هاي متعددي را پشت سر نهاده و به يك قدرت بزرگ صنعتي و اقتصادي تبديل شده است در اين گزارش ضمن مروري بر اقتصاد و ساختار صنعتي آلمان، با چگونگي كنترل كيفيت در اين كشور آشنا مي شويم.آلمان داراي تراكم جمعيت زياد و مقدار بسيار كمي منابع طبيعي است.پايه اصلي اقتصاد اين كشور كه مجبور است مواد اوليه توليدات خود را وارد كند، بر مبناي صادرات كالا گذاشته شده است. در اين كشور مواد غذايي، لوازم فني، چشم پزشكي، الكترونيك، عكاسي و نظاير آن در حد وسيعي با خدمات بعد از فروش و آموزش هاي لازم توليد و به جهان صادر مي شود. رقابت جهاني در صادرات كالا و خدمات، لزوم نوآوري هايي را براي آلمان، در مقياس بزرگي الزامي كرده است. استفاده از روش ها و توليدات ساير كشورها در اين كشور با اعمال تغييرات لازم و بهبود و تكميل آن تا رسيدن به يك نتيجه نهايي مطلوب، بخش عمده اي از فعاليت ها را تشكيل مي دهد. علاوه بر آن، برخي از روش ها مانند روش «تيلور» با تطابق آن با ساختار فرهنگي و اقتصادي كشور به كار گرفته شده و در نتيجه روش كاري آلمان ها به تدريج از الگوي قديمي صنايع دستي و كارگاهي به صنايع مدرن تبديل شده است.
    بيست و پنج درصد صنايع آلمان داراي كاركنان بيشتر از 500 نفر است و اين كشور از سرمايه هاي خارجي در مقايس زيادي استفاده مي كند. صنايع متوسط، داراي كاركنان بين 10 تا 499 نفر هستند و بيش از 59 درصد از شاغلين را در استخدام دارند كه 50 درصد توليدات ملي را بر عهده دارند. 45 درصد از كارآموزان كل كشور در اين شركت ها آموزش ديده و بخش عمده اي از صادرات آلمان را بخود اختصاص داده اند. كارگاههاي صنعتي 12 درصد توليدات را به خود اختصاص داده اند و 16 درصد شاغلين را تشكيل مي دهند. آموزش 41 درصد كارآموزان در اين كارگاهها انجام مي گيرد. اين كارآموزان شامل متخصصين بسيار ماهر صنايع دستي و كارگاهي هستند كه بسياري از آنها مشاغل را از خانواده خود به ارث برده اند. در سالهاي اخير تغيير در ساختار مالكيت، نقش بزرگي را در بهبود سطح كيفيت صنايع آلمان به وجود آورده است. درصدي از حقوق كارگران براي خريد سهام شركت ها به يك حساب با بهره واريز مي شود. هم چنين براي كمك مالي و توسعه شركت از اين منبع مالي استفاده مي شود. با اتخاذ اين روش علاوه بر اين كه كمك شاياني به شركت ها مي شود، در مقايسه با شركت هاي آمريكايي، شركت هاي آلماني اكثر سرمايه شان را راساً تامين مي كنند. با اين روش، كارگران، هم در مالكيت و هم در سود و زيان شريك هستند و تعلق مالكيت در شركت خود عامل بسيار مهمي در ارتقاء سطح كيفت است.

نقش اصناف و پايه كنترل كيفيت
اصول كلي اصناف عبارت بود از:
تعيين كيفيت و مميزي ها
تضمين كيفيت در اقتصاد آلمان
فعاليت هاي DGQ در آلمان
آموزش در سطوح مختلف
حمايت از مصرف كنندگان
علامت مرغوبيت كالا
 قوانين كنترل كيفيت