پاورپوینت فصل دوم کتاب روانشناسی کودکان و نوجوانان استثنایی (نامگذاری، تعریف و طبقه بندی کودکان

این افراد را به اسامی مختلفی نامگذاری کرده اند مانند: عقب مانده ذهنی، نقيصة عقلی (معیوب ذهنی) ، کند ذهن اصطلاحات فوق و نظایر آن اکثرا در کتاب های روان شناسی به چشم می خورد. اصطلاحات دیگری مانند کندآموز یا نا آموزه نیز به این افراد اطلاق می شود که بیشتر جنبه آموزشی دارد.

 اصطلاح عقب مانده ذهنی به افرادی اطلاق می شود که عقب ماندگی علت مرضی داشته باشد و اصطلاح نقیصه یک اصطلاح قانونی است برای افرادی که هوشبهر کمتر از ۷۰ دارند. 

در سال ۱۹۷۳ انجمن رسیدگی به مسائل و مشکلات عقب مانده ها در آمریکا عقب ماندگی ذهنی را این طور تعریف کرده است: «عقب ماندگی ذهنی عبارت از تقص یا نارسایی است که از لحاظ فعالیت عمومی هوش در مقایسه با افراد دیگر به چشم می خورد و باعث عدم انطباق با محیط در دوران های مختلف رشد می شود». 

در این تعریف به عواملی که در ایجاد و بروز عقب ماندگی مؤثرند، توجهی نشده است. طبق قانون بهداشت روانی انگلستان عقب ماندگی ذهنی به حالتی گفته می شود که رشد مغز، هوش و روان از هنگام تولد با از مراحل اولیه زندگی متوقف می ماند یا تکامل ناقص می یابد.»

پیاژه روان شناس سوئیسی تعریف هوش و عقب ماندگی را این طور بیان می کند: «هوش نتیجه تأثیر دائمی و متقابل فرد با محیط است و اگر این رابطه متقابل، به طور متعادلی صورت گیرد موجب توانایی سازگاری با محیط و پیشرفت هوش می شود کودک در مراحل مختلف رشد تصاویر ذهنی مختلفی دارد که از تصاویر ساده شروع شده و به تصاویر پیچیده تری می رسد.

گذر از این مراحل یعنی از مراحل پایین و رسیدن به مراحل بالاتر بستگی به رشد هوش، ساختمان عصبی و بدنی، روابط اجتماعی و تجارب زندگی او دارد. 

اهمیت وارزش نظریه ی پیاژه در هوش این است که پدیده های روانی و بخصوص هوش دارای الگوی مخصوص و از یک نظام کلی که اساس آن تجارب اولیه و واکنش های کودک از بدو تولد حتی قبل از آنکه قادر به تکلم باشد، شروع می شود. این واکنش ها حسی و حرکتی هستند که کودک روابط محسوس عینی و عملی بین اشیاء و حوادث را به طور منظم یکی بعد از دیگری کشف کرده و پاسخ های عملی و درست به وضعیت های مختلف می دهد.

 به نظر پیاژه رشد قوای ذهنی از طریق دو فرایند جذب (درون سازی) و انطباق (برون سازی) پیش صورت می گیرد و کودک از مراحل چهار گانه حسی و حرکتی از بدو تولد تا دو سالگی، عملیاتی از دو تا هفت سالگی، عملیاتی از هفت تا یازده سالگی و تفکر انتزاعی یا صوری از یازده سالگی به بعد توانایی های آن مرحله را پیدا می کند.